W jaki sposób funkcjonować z dzieckiem podczas zaostrzających się przepisów w okresie izolacji społecznej COVID - 19?
Aktualna rzeczywistość, w której pojawiają się kolejne ograniczenia dotyczące naszego funkcjonowania, jest dla wielu z nas niemałym wyzwaniem. Obecnie zaczynamy obserwować coraz większy kryzys w zakresie zdrowia psychicznego zarówno u osób dorosłych jak i u dzieci. W przeciwieństwie jednak do nas – dziecko, w zależności od tego na jakim etapie rozwoju się znajduje – często ma ograniczone zdolności poznawcze, związane z myśleniem abstrakcyjnym, perspektywistycznym czy przyczynowo – skutkowym, co nie pozwala mu na dogłębne i holistyczne zrozumienie sytuacji, w której się znalazło. Dziecko do ok. 7 roku życia przejawia myślenie egocentryczne, spostrzegając tym samym siebie jako osobę pełniącą centralną rolę w zdarzeniach społecznych, w związku z czym może wydawać mu się, że dane wydarzenie nastąpiło z jego powodu/przez nie. Jest to szczególnie istotne z perspektywy obecnej sytuacji w naszym kraju, ponieważ od nas – dorosłych zależy to, w jaki sposób dziecko zinterpretuje zastaną rzeczywistość oraz jak będzie w niej dalej funkcjonować. Adekwatna komunikacja z dzieckiem może pomóc mu w oswojeniu się z nową rzeczywistością oraz zniwelowaniu potencjalnych szkód psychicznych, jakie może nieść za sobą okres globalnej kwarantanny. W obecnym czasie ważne jest, aby szukać wszelkich możliwych sposobów, żeby dziecko nie przemieszczało się w sposób niekontrolowany. Tym samym dziecko powinno przebywać w bezpiecznym dla niego miejscu i kontaktować się z osobami najbliższymi, których nie może w żaden sposób uniknąć. Okres pandemii w końcu się zakończy, warto już teraz zastanowić się w jaki sposób będziesz mógł zrekompensować swojemu dziecku ograniczone kontakty i stres po odbytej kwarantannie. W celu niwelowania kryzysów wewnętrznych oraz poczucia frustracji u dziecka w związku z pogłębiającą się izolacją społeczną, warto wykorzystać kilka wskazówek w konwersacji z nim. Istotne jest, aby komunikaty były formułowane do wieku rozwojowego dziecka. W zależności od okoliczności (np. powrót z zagranicy jednego z członków rodziny; odgórne nałożenie kwarantanny rodzinnej ze względu na potencjalną styczność jednego członka rodziny z COVID – 19; kolejne, sukcesywnie wprowadzane obostrzenia ze strony Rządu) – można posłużyć się poniższymi punktami:
▪ Wiele osób choruje teraz w naszym kraju/na świecie.
▪ Ze względu na to, że byliśmy za granicą, mogliśmy mieć kontakt z kimś, kto był chory, więc teraz musimy o siebie szczególnie zadbać i dopilnować, aby nikt inny nie był chory po spotkaniu z nami.
▪ Ze względu na to, że ostatnio spotkaliśmy się z …, gdy on/a był/a chory/a, musimy teraz na siebie uważać oraz dopilnować, żeby nikt nie zachorował po spotkaniu z nami.
▪ Nie możemy pozwolić, żeby … był/a chory/a, dlatego musimy dbać o siebie oraz pilnować siebie nawzajem, żeby nikt z domu nie spotkał się z nikim chorym.
▪ W naszym domu wszyscy są silni/zdrowi. Jeśli zdarzy się, że zachorujemy, to będziemy być może musieli zażyć lekarstwo, które pomoże nam poczuć się lepiej. Jeżeli chcemy kichnąć lub kaszlnąć, musimy schować twarz w zgięciu łokcia, a zużyte chusteczki higieniczne natychmiast wyrzucić do kosza i dokładnie umyć ręce (warto to przećwiczyć, zwłaszcza z młodszym dzieckiem). Nie możemy przytulać ani całować nikogo, kto jest chory – nikogo, oprócz … Dzięki temu wszyscy wyzdrowiejemy.
▪ W naszym domu nie wszyscy jesteśmy tak samo zdrowi/silni. Jeżeli zachorujemy to musimy bardzo uważać, aby nie wchodzić do pokoju …, a jeśli będzie chciało się nam kichnąć lub kaszlnąć, to chowamy naszą twarz w zgięciu łokcia, po czym wyrzucamy zużyte chusteczki i dokładnie myjemy ręce. Nie możemy całować ani przytulać nikogo, kto jest chory – nikogo, oprócz … Żeby poczuć się lepiej – być może będziemy musieli przyjmować lekarstwa. Jeśli … będzie chory/a, to może będzie potrzebować pomocy lekarza i może się zdarzyć, że pojedzie do szpitala, żeby lepiej się poczuć.
▪ Pewnie zastanawiasz się dlaczego wszyscy zamykają się w domach i nikt tak jak wcześniej nie wychodzi na dwór. Teraz dzieje się dużo dziwnych rzeczy, ponieważ każdy chce być zdrowy. Dlatego nie chodzimy do przedszkola/szkoły/pracy czy na zajęcia dodatkowe. I pomimo, że jesteśmy w domu, to jednak nie możemy robić wszystkiego co chcemy (tak jak wtedy, gdy jesteśmy na wakacjach). Nadal jednak możemy robić dużo ciekawych rzeczy – może pomożesz wymyślić mi nowe sposoby na spędzanie fajnego czasu razem?
Rodzicu/opiekunie, co możesz zrobić, aby w wartościowy sposób przeżyć ten okres z dzieckiem w domu?
✓ Przede wszystkim postaraj się spojrzeć na ten czas jak na prezent, a nie niewolę. To czas zmian, przewartościowania Twojego życia i życia Twoich bliskich. Zapytaj siebie co możesz zrobić w aktualnej rzeczywistości, by na zakończenie kryzysu zebrać owoce Twoich obecnych działań? Jak wykorzystasz ten czas na poprawienie/zmianę swoich relacji z osobami najbliższymi? Pamiętaj, że być może dopiero teraz masz CZAS, aby stać się takim rodzicem dla swojego dziecka, jakim zawsze chciałeś być.
✓ Planuj z dzieckiem posiłki, ucząc je tym samym jak duży wpływ na zdrowie ma to, co spożywamy. Możesz wraz z dzieckiem wspólnie gotować, robić zakupy w systemie online, tworzyć przepisy, z których będziecie korzystać po przeminięciu kryzysu.
✓ Czytajcie – zarówno w formie tradycyjnej i jak poprzez dostęp do ebooków. W sytuacji kryzysu i izolacji społecznej, gdzie poziom napięcia emocjonalnego u dzieci wzrasta – warto zaprzyjaźnić się z książkami, których celem jest terapeutyczne przepracowywanie lęku, niepokoju, trudności u dzieci. Aktualnie powstaje wiele bajek czytanych/słuchanych oraz wykładów edukacyjnych o koronawirusie dla najmłodszych – zachęcam do zajrzenia na strony: https://biblioteczka-apteczka.pl/2020/03/23/bajka-w-wirusa/https://przedszkole103.waw.pl/aktualnosci/bajkoterapia-propozycja-bajek-o-koronawirusie/
✓ Regularnie ćwiczcie! Ruch fizyczny to nie tylko dobra zabawa i forma rozładowania energii, ale również podstawa naszego zdrowia psychofizycznego. Na stronie YOUTUBE znajduje się wiele instruktażowych propozycji zajęć ruchowych dla dzieci, np. zumba, fitness.
✓ Pobudzajcie swoja kreatywność – np. stwórzcie namiot ze stołu i koców, wyjmijcie latarki, ubierzcie się odpowiednio do warunków i przy włączonych dźwiękach natury – pozwólcie spać dzieciom tam w nocy. Nasza wyobraźnia ma niesamowitą moc – to, że jesteśmy wyłączeni na chwilę od świata zewnętrznego, nie oznacza, że nie możemy go zastąpić swoją wyobraźnią w połączeniu z tym, co „mamy pod ręką”.
✓ Spędzajcie czas razem nie tylko na nauce online, ale również nie zapominajcie o rozrywce i relaksie – gdy, zabawy, bajki, filmy, treningi relaksacyjne, wizualizacje (dostępne również w Internecie). ps.: propozycje form zabaw można znaleźć na stronie blogerki Marty Lech – Maciejewskiej, która wraz z mężem podjęła wyzwanie przedstawienia ponad 600 zabaw dla całej rodziny w okresie kwarantanny domowej.
✓ Zorganizujcie spotkania z kolegami/koleżankami swoich dzieci poprzez rozmowy na videoczacie – być może to nie zastąpi spotkania na żywo, jednak pozwoli dziecku poczuć się bezpieczniej mając świadomość, że jego rówieśnicy są zdrowi. Żyjemy w czasach, gdzie aktualnie możliwe jest spotykanie się w wirtualnej rzeczywistości z wieloma osobami jednocześnie (służą do tego specjalne platformy). Można zorganizować np. wspólną kolację albo podwieczorek dla większej grupy dzieci. Bądźcie w kontakcie z rodzicami kolegów/koleżanek Waszych dzieci, wspierajcie się!
✓ W nowej organizacji życia codziennego dbaj również o swoje potrzeby. Utarty slogan głosi, że szczęśliwy rodzic = szczęśliwe dziecko. Idąc tym śladem można przyjąć, że spokojny rodzic = spokojne dziecko, zrównoważony rodzic = zrównoważone dziecko, pozytywnie nastawiony rodzic = pozytywnie nastawione dziecko.
Na koniec – zapamiętaj: im Ty lepiej będziesz radził sobie z szeroko pojętym kryzysem, tym w większe zasoby wewnętrzne do radzenia sobie z trudnościami wyposażysz swoje dziecko. Być może lekcja, której teraz doświadczasz nie należy do najłatwiejszych, ale ma możliwość wprowadzenia zmian, na które wcześniej nie miałeś czasu bądź nie byłeś gotowy. Odwagi w kształtowaniu swojego życia i życia swego dziecka na miarę możliwości, jakie teraz masz. Zamień reaktywność na proaktywność.
Dużo zdrowia, spokoju i równowagi wewnętrznej psycholog Patrycja Paluch
